موفقیت هومن سیدی با سیزده
امسال با فیلم سیزده در بخش مسابقه فیلم‌های اول حضور دارد. در گفت‌وگو با این بازیگر/ کارگردان انگیزه‌ها و دیدگاه‌هایش درباره سینما و جشنواره را جویا شدیم.
نمایش موفق فیلم «آفریقا» در جشنواره سال ۸۹ چه تاثیری در روند فیلمسازی شما داشت؟
اتفاق‌های مثبتی که برای آفریقا در جشنواره سال ۸۹ افتاد باعث شدکه که با روحیه و انگیزه بهتری به مسیر فیلمسازی‌ام ادامه دهم و راسخ‌تر شوم. علاوه براین مخاطب حرفه‌یی جشنواره با تماشای فیلم، علاوه بر بازیگری به عنوان کارگردان نیز به من توجه داشت و همین امر، مسوولیت و تعهدم را دوچندان می‌کرد.
بعد از عدم اکران آفریقا آیا مجاب نشدید که به سمت سینمای تجاری و عامه‌پسند گرایش پیدا کنید به جای اینکه فیلم «سیزده» را بسازید؟
اعتقاد دارم فیلم «سیزده» می‌تواند فروش مناسبی داشته باشد اگر از شرایط و امکانات تبلیغاتی خوبی بهره‌مند باشد چرا که فکر می‌کنم حرفی که در راستای نیازها و دغدغه‌های مردم باشد، با استقبال روبه‌رو خواهد شد. درباره گرایش به فیلم‌های تجاری اگر منظورتان فیلم‌هایی است که در سال‌های اخیر صرفا به قصد فروش ساخته شده‌اند، باید بگویم که به هیچ‌وجه سمت این فیلم‌ها نخواهم رفت چرا که ساخت آنها هم تخصص ویژه خود را می‌طلبد و من بلد نیستم از این فیلم‌ها بسازم همان‌طور که به سمت مستندسازی نیز نخواهم رفت چرا که تخصصش را ندارم.
در شرایطی که فیلم «سیزده» از حضور در جشنواره سال قبل بازماند، با چه انگیزه‌یی در سال جدید، فیلم را به جشنواره ارائه کردید؟
به این باور دارم که همیشه سلیقه حرف اول را می‌زند و سلیقه آدم‌ها در موافقت و مخالفت با هر فیلمی نقش مهمی را ایفا می‌کند. پس عدم انتخاب فیلم هم ناشی از سلیقه و ذایقه چند نفر بوده اما به این معنی نیست که فکر کنیم پرونده نمایش فیلم بسته خواهد شد. فیلم اگر فیلم خوبی باشد بالاخره مخاطبان خودش را پیدا خواهد کرد و از طرفی دیگر طبیعی است که حضور در جشنواره روحیه آدم را جلا می‌دهد.
نقطه ضعف جشنواره در سال‌های قبل را چه می‌دانید و چه پیشنهادی در جهت برگزاری بهتر آن دارید؟
مشکلی که در سال ۸۹ وجود داشت، این بود که فیلم‌ها سهم یکسانی در تعداد نمایش نداشتند و مشخص نشد که از طریق چه کسی و طبق کدام سلیقه‌یی فیلم یک آدم پیشکسوت را بیشتر و فیلم یک جوان تازه کار را کمتر نمایش می‌دهند.
به نظرم باید از این خط‌کشی‌ها و سلیقه‌های جزم‌اندیشانه دوری کرد. علاوه بر این اگر سانس‌های فوق‌العاده حتی در نیمه شب طراحی شود به نظرم مخاطبان حرفه‌یی حتما به تماشایش خواهد نشست پس بهتر است که همه امکانات ممکن در اختیار یک فیلم گذاشته شود.
نظر رسانه‌ها و منتقدان چقدر برای شما مهم است؟
یک زمانی شما در یک کلاس و کارگاه آموزشی از طرف همکلاسی‌ها تشویق می‌شوید اما زمانی معلم و آموزگار به عنوان متخصص کار شما را تایید می‌کند که به نظرم اتفاق مهم‌تری است. منتقدان و روزنامه‌نگارها هم شبیه به معلمان عمل می‌کنند و نظر مثبت آنها قطعا برای هر فیلمسازی اثر گذار خواهد بود. همیشه فکر می‌کنم که نقد، سازنده سینما و جریانات هنری خواهد بود و در میان همکارهای شما، آدم‌های فراوانی هستند که نظرشان برای من نوعی حایز اهمیت است.
تفاوت جشنواره سی و دوم را با دوره‌های قبل در چه می‌دانید؟
یک زمانی شرایط به گونه‌یی رقم می‌خورد که صرفا قرار است یک جشنواره به شکل صوری برگزار شود تا رزومه فرهنگی یک مدیر را معتبر کند اما زمانی که به جشنواره به عنوان مهم‌ترین رویداد سینمایی سال و بستری مناسب برای ارائه شناسایی استعدادها توجه شود طبیعی است که برگزاری آن هم برای فیلمساز و هم برای مخاطب لذتبخش خواهد بود. در جشنواره پیش رو با فضای سالمی که دولت جدید و متولیان فرهنگی آن مهیا کرده‌اند به نظرم شاهد اتفاق‌های خوبی خواهیم بود. به عنوان مثال فیلمی مانند «قصه‌ها» که به نظرم فیلم اثرگذاری است در دوره قبل محروم از نمایش بود ولی حالا شرایط برای نمایش این فیلم و دیگر فیلم‌های روشنگر و اجتماعی به نحو مطلوبی رقم خورده است.
هیچ‌وقت سانسور و ممیزی‌های مغایر با زبان سینما نتوانسته به سینمایی کارآمد ختم شود و تجربه ثابت کرده که فیلمی در دوره‌یی محروم بوده اما دوره‌یی دیگر نمایش موفقی داشته و بیشترین جوایز را کسب کرده است. متولیان و مدیران فرهنگی باید بدانند که یک فیلمساز ایرانی قطعا محدودیت‌ها و خط قرمزهای جامعه خودش را به خوبی می‌شناسد و نباید با سلیقه‌های من‌درآوردی و بی‌اساس عرصه را برای هنرمندان تنگ کرد بلکه باید فضایی را ترتیب داد که خود مخاطب تصمیم بگیرد که چه فیلمی ارزش تماشا را دارد و چه فیلمی فاقد اثرگذاری لازم است.
منتظر چه اتفاق مثبتی در جشنواره هستید؟
اینکه فیلم «سیزده» درست دیده و درست نقد شود و اگر لایق نظرهای مثبت بود بدون هرگونه لابیگری و روابط پنهانی به آن توجه شود. من همیشه شیفته رقابت در یک فضای سالم هستم. مثلا در زمانی که فیلم کوتاه می‌ساختم همیشه به شهرام مکری به عنوان یک رقیب نگاه می‌کردم اما وقتی اثرش را می‌دیدم و جایزه می‌گرفت از ته دلم خوشحال می‌شدم تا حدی که الان از دوستان من است. پس طبیعی است که در یک فضای سالم و خالی از هر بغض و کینه‌یی، رقابت لذتبخش خواهد بود که امیدوارم در این جشنواره شاهد آن باشیم.
اخبار فرهنگی – اعتماد